Kompania amerikane Waymo, një lider në teknologjinë e automjeteve pa shofer, ka njoftuar se do të lançojë robot-taksitë e saj në Londër që në vitin 2026, projekti i parë i tillë në Evropë. Automjetet do të ofrojnë udhëtime “pa një shofer njerëzor pas timonit”, diçka që deri vonë tingëllonte si fantastikë shkencore.
Ndërsa njoftimi tingëllon spektakolar, Britania ende nuk ka një kuadër ligjor që do të lejonte që automjete të tilla të operojnë plotësisht pa ndërhyrjen njerëzore. Qeveria shpreson të fillojë provat e rregullta të taksive autonome në pranverën e vitit 2026, por ekspertët paralajmërojnë se disa prej tyre do të duhet të kenë një “drejtues sigurie” në rast se teknologjia dështon.
«Ky është një hap i madh drejt së ardhmes, por ende nuk jemi atje», thonë analistët e transportit. «Londra është një qytet kaotik dhe i paparashikueshëm – i mbushur me këmbësorë, rrugë të ngushta dhe automjete që nuk sillen si në qytetet amerikane. Pyetja është nëse algoritmet mund të përballojnë këtë realitet».
Wayve, një startup britanik i mbështetur nga Uber, ka njoftuar gjithashtu një program pilot për automjete autonome në rrugët publike, por edhe ata pranojnë se autonomia e vërtetë kërkon ende kohë.
Ndërkohë, qeveria sheh një potencial të madh ekonomik – 38,000 vende të reja pune dhe miliarda paund investime në të ardhmen e transportit. Por pas fasadës futuriste fshihen dilema serioze: çfarë do të ndodhë me 300,000 shoferë taksish dhe makinash private, dhe a do të ndihen njerëzit të sigurt në një makinë që drejtohet vetë?
«Kush do të miratojë lejen për një makinë pa shofer të kalojë nëpër Soho të premten në mbrëmje?» pyesin shoferët e taksive në Londër, të cilët shtojnë me një dozë cinizmi: «Le ta provojnë dhe do të shohim sa do të zgjasë».
Pavarësisht skepticizmit, e ardhmja tashmë po troket në derë. Waymo pretendon se automjetet e saj kanë regjistruar mbi 100 milionë kilometra drejtim autonom në SHBA – me aksidente shumë më pak sesa shoferët njerëzorë. Nëse plani ka sukses, Londra mund të bëhet qyteti i parë evropian që do të ketë taksi autonome në shërbim të rregullt.
Por, ndërsa rregullatorët hartojnë ligjet përfundimtare, një përfundim është i qartë – revolucioni i rrugëve ka filluar dhe pyetja nuk është më nëse, por kur do t’ia dorëzojmë timonin inteligjencës artificiale.
